Словарных статей на сайте: /55000  

Аркан [1:332-333]

Аркан, (арган), implicari, turbari, perturbari, запутаться, спутаться. Н. Карм. Çип арканнă. Нитки спутались. Шибач. Вĕрен арканса кайрĕ. Веревка спуталась. Çак арканса кайнă каната кам çĕнĕрен йавса кăкарса лартĕ? Кто снова совьет и привяжет этот развившийся канат? CПBB. Сирĕн пурçăн хутăрĕ арканђĕ. Ваш шелковый моток перепутался, спутался. Ib. Сирĕн пурçăн хутăрĕ арканђĕ, пире çăкăр-тăвар çавăрђĕ. Ваш моток шелку спутался―нас привлекла сюда хлеб-соль. ЧП. Сирĕн пурçан хутри арканмĕ. Якей. Кăшкар арканнă=кăшкар çинђи çип арканса кайнă. || Diffringi, dissipari. Также: разбиться; рассыпаться (о деревянной посуде). Орау. Е-ей, пĕтĕмпех арканнă пăрĕ, пăх-халӗ! Ĕнер анђах кӳлли сарлакăшпе кăн-кавак пăр-ђђĕ, кĕçĕр пĕтĕмпе вакланнă! Смотри-ка, лед-то весь накуски разбило! Вчера (только) все озеро было покрыто синим льдом, а нынче в ночь его разбило на мелкие части. Ӑстайкка кăшăлне илсен арканса кайат̌ (=саланат̌). Если снять с кадки обручи, то она рассыплется (точнее: ее клёпки перемешаюся). Зап. BНO. Унăн килĕ-çурђĕ арканса кайрĕ. У него весь дом пришел в упадок. || Metaph. Ib. Пурнăç арканса кайрĕ. Жизнь запуталась. Орау. Унăн арканнă ĕнтĕ. Iam amisit virginitatem. Ib. ђĕђђи ĕне пăхĕ пек çеп-çемçе, лере те манерĕ çук улмалла, арканнă пулмалла. У нее груди мягкие, как коровий кал; in illa quoque parte nullum iam mansisse puto (virginitatis) vestigium, sed confusa omnia atque perturbata (i. e. iam esse devirginatam). Ib. Hy, ку тăруçăн йалĕ-йышĕ арканђĕç-çке! Ĕçки-çики, йатлаçу-вăрçу (çапăçу); ахаљ те тата çĕр валеçес йĕркепе ереке (i. q. epex) нуммай пулђĕ: пĕрне-пĕри çиленсе кӗç-вĕç çĕçĕпе ђикес пек çӳреççĕ! Нынче у нас в деревне все словно с ума сошли: паровня, брань, ссоры (драки)! Да еще тут, по случаю передела (земли), и водки не мало было: просто один другого ножом пырнуть готовы! || Retorquere, развить. Ст. Чек. Тилхепе вĕçĕ арканнă, (=сӳтĕлнĕ). Конец вожжей расплелся.