Сайтри статья шучӗ: /55000  

Showing 1-5 of 5 items.

Ăша [4:88]

Ăша, (ы̆жа), вода (детское слово). См. ăнка. Ăша пар. Дай попить.

Ăшала [4:88]

Ăшала, (ы̆жала), жарить. Юрк. Ӑшала пуҫларăм. Стал поджаривать. Сред. Юм. Ăшала, поджарить. Упа 859. Ăшаланă сысна-ҫури, сĕтлĕ тĕпретсе тунă салма. Жареный поросенок, молочная лапша. НАК. Вĕсене йăвасем, ӑшаланӑ пăрсасем параҫҫĕ. Им дают «йăва» и поджаренный горох. || Бить. Турх. Нуммайђђен лашине ăшаланă, вара лаши пуҫне усса йанă. Долго он бил лошадь, и наконец лошадь повесила голову. Ст. Чек. Ӑшаларăм—жарил, бил (прутом или крапивой). || Есть, «шамать». Орау. Пĕр кӳренке кулат̌ илтĕм те, лайăх ăшаларăм. Купил фунт калача и здорово поел («пошамал»).

Ăшалан [4:88-89]

Ăшалан, поджариваться (в перен. см.), КС. Апат пĕҫернĕ ђухне хӗр-арăм кăмака умăнђе ăшаланат̌. Женщина во время приготовления пищи жарится у печки (ее бросает в жар). Истор. 47. Турккăсем вутри пек ăшаланнă: хӑпаракан вырăссене штыкпа та тĕртсе йанă, пăшалпа та персе ӳкернĕ. Турки поджаривались как в огне: наступающих русских они и штыками толкали, и из ружей в них стреляли. || Быть в жару. О сохр. здор. Ҫав вĕрине вăл хăш ђухне виҫ ернене йахăн асапланса, ăшаланса, выртат̌. Этот жар иногда держится у него около трех недель. Ib. 19. Вăл ҫын ҫапла ăшаланса пит ђас нађарланса кайат̌ (при холере). Этот человек скоро от жара худеет. КС. Ун ађи пит йывăр выртат̌ ăшаланса (в жару). || Беспокоиться, заботиться, гореть нетерпением; мучиться. Шел. 36. Вут ҫийĕнђи ҫĕлен пек ăшаланат̌ вăл саншăн. Он беспокоится о тебе так, как мучится поджаривающаяся на огне змея. Ђав.-й. пур. 18. Йепле кайам-ши? йепле кайам-ши? тесе, пит ăшалана пуҫланă. Начал беспокоиться о том, как ему итти (ехать). Букв. 1904. Пĕрре ҫапла хĕн курса выртнă вăхăтра, епĕ анне пит ăшаланнине сисрĕм. Однажды, когда (мать) лежала в таком мучительном состоянии, я заметил, как она страдала. Хыпар № 30, 1906. Ку архіерей ђăвашсемшĕн тăрăшнине пĕлсе, пурте: курас-ђĕ, тесе, ăшаланаҫҫĕ. Узнавши, что этот архиерей много заботится о чувашах, все горят нетерпением увидеть его. Юрк. Ăшаланса кĕтсе тӑраҫҫĕ. С беспокойством ожидают его. || Торопиться, делать что-либо быстро. КС. Ыраша ăшаланса выратпăр. Жнем рожь быстро, торопливо. Альш. Вара хам тухам-ха, тесе, ăшаланса тухат, тет (торопливо выходит). Ib. Патша пӳртне кĕрет те, хай вăрă вăрланă-кайнă, тет. Патша ђасрах вăрă патне ăшаланса(=васкаса) кайат, тет. Царь входит в дом, а тот вор уже успел украсть и уйти. Царь торопливо идет к вору.

Ăшша кай [4:88]

Ăшша кай, сгореть (более мягкое выражение). КС. Пирĕн йал ăшша карĕ (сторела). Начерт. 179. Ӑшша кайас, погореть. Шорк. Ăшша карăмăр. Мы погорели (т. е. у нас сгорела изба и пр.).

Ӑшавсăр [4:88]

Ӑшавсăр, «несообразный».