Showing 151-180 of 496 items.
Ĕлĕкхи майпа, по-старому. Аттик. Халĕ те ĕлĕкхи майпа çав кӳлле шур ине (=ĕне) параççĕ. И теперь, по старому обычаю, приносят этому озеру в жертву белую корову. по-старому. Аттик. Халĕ те ĕлĕкхи майпа çав кӳлле шур ине (=ĕне) параççĕ. И теперь, по старому обычаю, приносят этому озеру в жертву белую корову.
Ĕлĕкшĕ кон, вчера. Пшкрт. Хы̆нџа ҕаjза?— э̆лэ̆кшэ̆-ҕон каjза-ҕилдэ̆м. || Пшкрт. Ондан э̆лэ̆кшэ̆ ҕон'н'а —накануне. Ib. Вырссерни ĕлĕкшĕ кõн кайса килтĕм. Я приехал в субботу.
Ĕлĕкши, (-ши), прежний. Изамб. Т. Йурлă çын ик хак тӳлесе тата ĕлĕкшинђен те йурлăланат̌. || Ĕлĕкши пасарта на прошлом базаре. Изамб. Т.
Ĕлĕкши кун, накануне. Изамб. Т. Ĕлĕкщи кун, накануне. Сред. Юм. Ŏнђђин ĕлĕкши кŏн-çиç (за день до этого) кайса килнĕ-ђĕ-ха епĕ ăсĕм патне, ŏн ђохне пĕр сас-хора та çок-ђĕ. || Вчера. Изамб. Т. Ĕлекши кун, вчера.
Ĕлĕрт, то же, что илĕрт. Пропов. о блуд. сыне. усал çынсем ĕлĕртнипе.
Ĕлĕхне, встарь. Б. Оль. Ĕлĕхне Ар-Сĕнтĕр тĕлĕнђе тинĕс полнă первый.
Ĕлĕххи, прежний. Ядр., Курм. Регули 598. Ман тос, ĕлĕххи пурмис (ĕлĕк пурмисра çӳрекен) килђĕ. Пришел мой приятель, прежний бурмистр.
Ĕлĕшлĕ, (э̆л’э̆шл’э̆), близкий к богу, имеющий божественный дар («турра çывăх çын») (Сообщ. Хузангай; с тат.).
Ĕлке, выкройка, фасон Н. И. Полорус. Ĕлкене пăхса çĕленӗ (по выкройке). Ib. Ĕлкине тумалла. Нужно сделать выкройку. Шел. 53, Темĕн-те-пĕр ĕлкисем каласа та пĕтес çук. Не пересказать о всех тех фасонах, какие имеются. || Стюх. Ĕлке―форма, фигура. Ĕлкине турăм. Елкине ӳкерђӗ (про фотографию). N. Ĕлке―образец.
Ĕлкен, повидимому описка. См. ĕлккен. СПВВ. «Ĕлкен пурăннă, ĕлкен пурăнăç―в довольстве, роскоши? Вопрос― оригинала.
Ĕлкĕ, (э̆л'гэ̆), образец, модель. И. С. Степ. «Ĕлкĕ, образец, модель». М. П. Петр. Ĕлкĕ―выкройка. Хурамал. Тумтiре ĕлкĕпе касаççĕ. Одежду кроят по выкройке. Ib. Пĕр-пĕр йапаланăн ĕлкине илес. || Вид, форма. Ст. Чек. Атă ĕлки-кăна. Только слава, что сапоги (о плохих сапогах). Ib. Ку аттăн ĕлки-кăна. Только по виду сапоги, а на деле никуда не годятся. || СПВВ. АС. Ĕлкĕрен ӳкнĕ вăл = халтан кайнă.
Ĕлкĕр [4:102-103]
Ĕлкĕр, (ŏл’гŏр, э̆л’гэр), успевать, поспевать. Юрк. Унђђен те пулмас, ку мĕн пулнине те вĕсене каласа ĕлкĕреймес (не успевает рассказать о случившемся)... Ст. Чек. Пăлакакка лайăхрах тытса та ĕлкĕрейнест, ― кушак мишукран сиксе тухат та, Йухлă шывне сикет те. Тетка Палагея не успела и поймать кошку, как та выпрыгнула из мешка и бросилась в р. Яклу. Н. Тойдеряк. Лешĕ тарса та ĕлкĕреймес. Тот не успевает и убежать. Юрк. Кĕсем, айвансем, ухмахскерсем, курма, тесе, пӳртрен тухса та ĕлкереймеççĕ, хайхисенĕн пӳрт тăрри йалкăша та пуçлат. Эти, глупые, не успевают и выйти, чтобы посмотреть (что происходит), как крыша их дома начинает пылать. || Созревать, поспевать. Изамб. Т. Ыраш вырса пĕтернĕ çĕре çуртри (ака тырри) ĕлкĕрет. К концу жнитва ржи поспевают яровые хлеба. Ib. Ул ака тыррипе пĕрле ĕлкĕрет. Он (лен) поспевает вместе с яровыми. Сред. Юм. Ыраш вырса пĕтерне çĕре орпасĕм ĕлкĕреççĕ те. Пока выжинают ржаной хлеб, уже поспевает ячмень. N. Хăймалу ĕлкĕрсен, хываççĕ, Байгл. Ах, сăра ĕлкĕрмерĕ-ĕçке, мĕн ĕçлем-ши! тесе, ђупса çӳреççĕ! Хлопочут и беспокоятся о том, что пиво не поспело. || Скипеть. Юрк. Сăмавар ĕлкĕрсен, сĕтелли çине пырса лартсан, тытăнаççĕ ђей ĕçме. Когда поспел (скипел) самовар и его поставили на стол, стали пить чай.
Ӗлкер, (õл’г’эр, э̆л’гэр), плеяды, Утиное гнездо (созвездие).
Ӗлкер, встретилось в одном выраж. СПВВ. Х. Ĕлкер курăнат̆ ― чуть-чуть мелькает вдали.
Ӗлкерне ил, научиться, привыкать.
Ĕлкĕрт, приготовить, закончить. Чем люди живы. Мĕн есĕ, ухмах, шăлна йĕретĕн? Есĕ малтан аттăна вăхăта ĕлкĕртме шухăшла-ха, тет. Что ты, дурак, скалишь зубы? Ты бы сначала подумал о том, чтобы во время приготовить сапоги. Сред. Юм. Киле кайађђин ĕлкĕртсе парайрăп-а сана. Успею ли приготовить тебе до отъезда домой? Ib. Илтине çӗн çăкăр ĕлкĕртеççĕ. К Ильину дню новый хлеб едят. (Народн. поговорка). В. Ив. Çĕре лайăх ĕлкĕртес тесен...
Ĕлккем, (э̆л’ккэм), то же, что ĕлккен. Сиктерма.
Ĕлккен, (э̆л’ккэн), великолепный. И. С Степ. Ĕлккен. Юрк. Çине тăхăннă тумтiрĕсене, хамăр ђăваш тумĕсене, темĕн тĕрлĕ ĕлккеннисене, ытарма хал çук. Невозможно наглядеться на их одежду, ―на нашу чувашскую одежду, очень красивую (на вид). К.-Кушки. Ĕлккен = аван, великолепный. Юрк. Ун çине апла пит елккен мăрамăртан тунă паметник лартнă. || СПВВ. Ĕлккен тумланас, пышно нарядиться.
Ĕлккенлен, стать пышным, великолепным. Юрк. Хулисем ĕлккенленсе кайнă. Их города стали великолепно украшенными.
Ĕлккенлентер, понуд. ф. от пред. гл. Баран. 212. Чудов Монастырийĕн пĕр ђиркĕвĕнђе, ĕлккенлентерсе пĕтернĕ хаклă кĕмĕл тупăкра.
Ĕлккенлет, то же, что ĕлккенлектер. Баран. 75. Йалав пек йапаласем çакса, хулари майлă ĕлккенлетсе (scr. ĕлкенлетсе) пĕтернĕ. Развесив что-то в роде флагов, разукрасили (улицы деревни) как в городе.
Ĕллен, (э̆л’лэ’н), Ильин день. М. Яльч.
Ĕлхĕр, то же, что ĕлкĕр. Рук. Сир. 46.
Ђӗђӗ ӗмкӗђи, (ӧ̌мг'ӧ̌џ̌и), сосок груди.
Ӗм [4:104]
Ӗм, (ӧ̌м, э̆м), сосать.
Ӗмекен-курӑк, красный клевер. [abbr]Изамб. Т.[/abbr]
Ӗмӗр, неупотр. понуд. гл., откуда: Ӗмӗрт.
Ӗмӗрт, (ӧ̌мӧ̌рт', э̆мэ̆рт), дать пососать (грудь), кормить грудью, кормить ребенка.
Ӗмкӗç, (э̆мгэ̆с'), соска.