Сайтри статья шучӗ: /55000  

Showing 121-150 of 496 items.

Ĕк [4:98]

Ĕк, подр. иканию.

Ĕк-мек [4:98]

Ĕк-мек, подр. заминке. Конст. ҭăв. Суйеçтернине ан пĕлђђĕр, тесе, хам шыв пек йухтарса калаçатăп, ĕк-мек, тесе, пĕртте лармастăп. Чтобы они не заметили, что я лгу, я разговариваю с ним гладко и без заминки.

Ĕкĕр [4:98]

Ĕкĕр, реветь. N. Кунта килес-мĕн! тесе, ĕкĕрсе йĕнĕ. Плакал с ревом, приговаривая: «Надо было приехать сюда!». Ђăв. й. пур. 27 Мана хурсан (назначат), епĕ пĕтĕп! ђикĕнĕп! тесе, ĕкĕрсе йĕнĕ. «Если меня назначат, то я пропаду, зарежусь!» Сказал и заревел.

Ĕккĕ-теккĕ [4:98]

Ĕккĕ-теккĕ, кое-как. СПВВ. ПВ. Ĕккĕ-теккĕ вара тукаларăмăр. Сделали кое-как.

Ĕклет [4:98]

Ĕклет, икать. Изамб. Т.

Ĕклеттер [4:98]

Ĕклеттер, икать. Я. В. Турх. Мĕшĕн ĕклеттерен? Что икаешь? (здесь афф. понуд. гл. имеет особое зн.).

Ĕлен [4:98]

Ĕлен, (Э̆л'эн') Ильин день. Городище. У КС. и мн. др. Илем. Изамб. Т. Ĕлентен вара пăрçа çиме пуçлаççĕ. После Ильина дня начинают есть горох. СТИК. Ĕлене хаљ, пĕтĕм хире йалт туса пăрахаççĕ: ыраша мар, çур-тыррийе те хăвармаççĕ. К Ильину дню теперь заканчивают весь сбор урожая, и озимых и яровых.

Ĕлен [4:98]

Ĕлен, откуда: см.Ĕлен-кун

Ĕлен-куњ [4:98]

Ĕлен-куњ, (к┐ун'), день Ильи пророка (20 июля ст.ст.). СТИК.

Ĕлĕк [4:99]

Ĕлĕк, (э̆л’э̆к, э̆л’э̆к’), раньше, прежде, в предыдущий раз. Толст. I―II. 29. Ĕлĕк епир Хусан кĕпĕрнинђе пĕр йалта пурăнаттăмăр. Ib. 82. Ĕлĕк пĕр кĕтӳçĕ пурăннă. Пазух. Ĕлĕк ђух, сарă ђух, йут кирлĕ мар, тăван, ес пур ђух. N. Вăсем вăл вăрттăн тырă сутнине ашшĕнђен ĕлĕкех сиснĕ иккен, О том, что он тайно продает хлеб, они заметили еще раньше отца. Хыпар № 7, 1906. Хай манăн хаçетĕм епĕ Мускава пырађђен пилĕк-ултă çул ĕлĕк тухнă. Оказывается та моя газета вышла лет на пять или на шесть раньше, чем я приехал в Москву. N. Ĕçлесе тавăрăнсан, ĕлĕк сапнă кăмрăкне тасатса, унăн вырăнне татах сапас пулат̆. По возвращении с работы надо очистить от прежнего угля и посыпать новым. Ала 29°. Çакăнта тойа килес тесе, виç кун ĕлĕк тапранса, аран килсе çитрĕмĕр. Чтобы приехать сюда на свадьбу, мы три дня тому назад тронулись и едва добрались. Ib. † Ах. кинçĕм, Анна пур, сана илес тийесе, виç çул ĕлĕк (?) кĕтетпĕр, N. Пумилкке тăвађђен малтан, ик-виç кун ĕлĕк, сăра тăваççĕ. Дня-за два или за три до поминок варят пиво. Ђăв. й. пур. 19. Пĕр çйрĕм çул ĕлĕк Кушкăра пĕр питĕ паттăр, ђăрсăр çын пулнă. Лет двадцать тому назад, в Кошках был очень сильный человек.

Ĕлĕк-ĕлĕкренех [4:99]

Ĕлĕк-ĕлĕкренех, искони. Псалт. 92,2. Санăн аслă вырăну ĕлĕк-ĕлĕкренех хатĕр.

Ĕлĕк-авал [4:99]

Ĕлĕк-авал, в стародавнее время. Хурамал. Ĕлĕк-авал ђух, мăкшă кăвакал ђух, пĕр салтак 25 çул хĕсмет тунă, тет. В стародавнее время, когда мордва были утками, один солдат 25 лет прослужил на службе. Ала 80. Ĕлĕк-авал тахçанах, халĕ пулмаст̆ нумайах, пурăннă, тет, пĕр карђăкпа старик.

Ĕлĕкех [4:99]

Ĕлĕкех, еще прежде; уже давно. К.-Кушки. Вăл ĕлĕкех пулнăђђĕ, асаттесем астăваççĕ ăна.

Ĕлĕкки [4:99]

Ĕлĕкки, то же, что ĕлĕкхи. Ч.П.

Ĕлĕкрен [4:99-100]

Ĕлĕкрен, исстари, с давних пор. Истор. 143. Епĕ ĕлĕкрен сирĕнпе пĕрле пурăнатăп. Я живу с вами исстари. Трхбл. † Сирĕнпеле сăмах пит килĕшет те ĕлĕкрен пĕрле ӳснĕрен. С вами у меня хорошо ладится речь, не знаю, оттого ли, что я живу с вами с давних пор.

Ĕлен-кун [4:99]

Ĕлен-кун, «Еленин день (21 мая)». Чув. прим. о пог. 362. Ĕлен-кун йĕпе пулсан, кĕр йĕпе килет. Если в Еленин день (21 мая) ненастье, то и осенью будет ненастье.

Ĕлепей [4:99]

Ĕлепей, назойливый гость. Мереш-поç. Ĕлепей тесе, хăнана пырсан, тухса кайма пĕлмен çынна калаççĕ. (Сл. сообщено Н. Романовым, произнош. мне неизв.).

Ĕлех [4:99]

Ĕлех, гл. неизв. знач. Сред. Юм. Саспа колса çӳрекен çынна: ĕлехет, теççĕ. Про смеющегося громко говорят, что он «ĕлехет».

Ĕлĕк ђуне [4:100]

Ĕлĕк ђуне, в старину, встарь. Ч.П. А. П. Прокоп. † Епĕр ĕлек ђуне ĕлĕкђĕ, çивĕ хĕл каçнă пăлан-ђђĕ.

Ĕлĕк ђухне [4:100]

Ĕлĕк ђухне, то же, что пред. сл.Ĕлĕк ђуне Альш. Кунта пĕтĕм çĕр Утiлĕн пулнă вĕт ĕлĕк ђухне. В старину ведь здесь вся земля была удельная.

Ĕлĕкренех [4:100]

Ĕлĕкренех, уже с давних пор. Завражн. Çав Саккас (назв. леса) çырминђе ĕлĕкренех киремет пулнă. В овраге «Саккас» с давних пор существовала киреметь.

Ĕлĕкрех [4:100]

Ĕлĕкрех, несколько раньше (прежде). Сĕт-к. Ĕлĕкрех пирĕн патра та тевет çакнă. Тевете (scr. тевĕте) пирн валами теyĕ. Прежде и у нас носили тевет. Тевет у нас называли валами. Никит. Икĕ-виçĕ çул ĕлĕкрех пирĕн йалта вăйлă ĕне мур (т. е. мурĕ) пулђĕ. Года два-три тому назад в нашей деревне был сильный мор на коров. Регули 1373. Ĕлĕкрех ма килмерĕн? Почему ты не пришел пораньше? (т. е. прежде),

Ĕлĕкрехех [4:100]

Ĕлĕкрехех, значительно раньше (прежде). Истор. 158. Анастасiя вăл вăхăтра амăшĕпе анђах пурăннă: ашшĕ унăн ĕлĕкрехех вилнĕ (отец ее давно умер).

Ĕлĕкхи [4:100]

Ĕлĕкхи, прежний. N. Ĕлĕкхи иртсе карĕ пољ! (Чай) прошла прежняя жизнь! Сред. Юм. Ĕлĕкхи маткинђен тăван ађисĕм. Дети от его умершей (прежней) жены. Ib. Ĕлĕкхи ашшĕнчен тăван, рожденный от умершего отца (если мать вышла за другого). Орау. Халĕ ĕлĕкхинђен шыв тăват ђалăш та вунтăват вершук тулнă. Всего прибылой воды теперь 4 саж. 14 вершк.

Ĕлĕкхи каç [4:100]

Ĕлĕкхи каç, третьего дня вечером. Городище.

Ĕлĕкхи кун [4:100-101]

Ĕлĕкхи кун, третьего дня, nudius tertius. Городище. || Накануне? Ч.С. Пирĕн йалсем тытнă кун мар, ĕлĕкхи кун, ăна Турхан Уписем хăйсенĕн хирĕнђе курнă та: пăлан çури, тесе, лашисем ывăнађђенех хăваланă, çапах тытайман. Не в тот день, в который поймали наши деревенские, а накануне, убеевские видели его в своем поле и, приняв за олененка, гнались за ним до того, что замучили лошадей. Онн его так и не поймали.

Ĕлӗксенђе [4:100]

Ĕлӗксенђе, в прежнее время, в прежние годы. Сборн. по мед. 60. Ĕлĕксенђе вăл ђирпе пĕр килти ађасем те мар, пĕтĕм йалти ађасем, пĕри йулмиђђен, вилсĕ пĕтнĕ. В старину от этой болезни вымирали дети не только из одного дома, но и со всей деревни, до одного. Альш. Ĕлĕксенђе Кавăрле Ваççи те куштансем хушшинђе пулнă çав ĕнтĕ вăл. В прежнее время и Василий Гаврилов находился в числе коштанов.

Ĕлĕк [4:101]

Ĕлĕк, модель, выкройка. Череп. Ĕлĕк―модель предмета, выкройка. Очень сомн.; см. ĕлкӗ.

Ĕлĕксантăр [4:101]

Ĕлĕксантăр, личн. хр. имя мужч., Александр. Сред. Юм. Сомн.

Ĕлĕкхи çул [4:101]

Ĕлĕкхи çул, в предыдущем году. Аттик. Тутăрсем урасана кашни çул пĕр вăхăтра тытмаççĕ, вĕсем ĕлĕкхи çул тытнă урасаран вăн-икĕ кун йе маларах йе кайарах тытаççĕ. Татары соблюдают пост не каждый год в одно и то же время. Они соблюдают его на 12 дней раньше или позже, чем в предыдущем году.